دندان قروچه کودکان در خواب از آنچه فکر می‌کنید رایج‌تر است، طبق تحقیقات انجام شده از هر 10 کودک 3 نفر در سنین پایین به این عارضه دچار هستند، این بیماری از سن 3 سالگی آغاز شده و حتی در سن 1 سالگی نیز مشاهده شده است. بروز اختلال دندان قروچه به دلایل مختلفی بستگی دارد و پارامترهای فیزیکی و روانی در آن موثر هستند که باید شناسایی و برطرف شوند در غیر این صورت عوارض جبران ناپذیری را به دنبال خواهند داشت. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که این بیماری در کودکان نسبت به بزرگسالان رایج بوده در نتیجه باید دلایل آن شناسایی و درمان شوند تا آسیبی به دندان کودک وارد نشود.
دلایل بروز دندان قروچه کودکان در خواب
تشخیص دندان قروچه کودکان در خواب دشوار بوده و ممکن است نتوانید به راحتی آن را مورد بررسی قرار دهید به همین دلیل بهتر است همواره در هنگام خواب کودک را زیر نظر بگیرید. دلایل مختلفی وجود دارند که موجب ایجاد این نوع اختلال می‌شوند که برخی از مهمترین آن‌ها به شرح زیر هستند.
- اضطراب و استرس
اضطراب و استرس از عواملی هستند که در کودکی و حتی بزرگسالی موجب دندان قروچه می‌شوند. در برخی موارد شرایط زندگی پدر و مادر، عوض شدن محیط زندگی و … ممکن است موجب افزایش فشار عصبی و خشم شوند. در این زمینه والدین باید تلاش کنند استرس کودک را به حداقل رسانده و به بهترین شکل با فرزند خود رفتار کنند. - وقفه تنفسی در خواب
وقفه تنفسی یا آپنه در میان کودکان رایج بوده و یکی از مهمترین دلایل ایجاد دندان قروچه کودکان در خواب است. زمانی که بافت نرم، مسیر هوا را در گلو مسدود کند این مشکل به وجود می‌آید. این اختلال شرایطی را به وجود می‌آورد تا عضلات زبان و فک در وضعیت انقباض قرار گرفته و بر این اساس کودک از این روش برای باز نگه داشتن مسیر هوا استفاده می‌کند. در صورتی که این موضوع موجب افزایش فشار روی دندان شود، بهتر است کودک را نزد متخصص برده تا از ایجاد مشکلات جدی جلوگیری شود. - نامرتب بودن دندان
در بسیاری از موارد مشاهده شده که دندان کودکان در مسیر اصلی و درست خود رشد نمی‌کند این موضوع باعث بروز ناهنجاری شده و با اسم مال اکوژن نیز شناخته می‌شود. اگر دندان کودک شکلی یک دست و یکپارچه نداشته باشد ممکن است در هنگام خواب موجب دندان قروچه شود. کودک این کار را به طور ناخودآگاه انجام می‌دهد بر این اساس در حین خواب وضعیت دندان کودک را بررسی کنید. - گرفتن پستانک از کودک
ترک پستانک از دلایلی است که موجب بروز دندان قروچه کودکان می‌شود، در صورتی که به تازگی پستانک را از کودک خود گرفته‌اید ممکن است شاهد قروچه دندان در هنگام خواب باشید. این موضوع تا حدی طبیعی می‌باشد چرا که در روزهای اول ترک پستانک، کودک عادت دارد در زمان خواب پستانک را بین دندان و فک خود فشار دهد. این فرآیند تا مدتی ادامه پیدا کرده و اصولا پس از زمان کوتاهی رفع می‌شود. - بیش فعالی
کم خوابی و بیش فعالی از دلایل روانی هستند که در بروز این عارضه موثر می‌باشند، تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز دندان قروچه در خواب کودک همین موضوع است. کودکی که نمی‌تواند بی حرکت بنشیند و باید همواره جنب و جوش داشته باشد مشکوک به بیش فعالی می‌باشد، بر این اساس برای تشخیص این موضوع بهتر است با یک متخصص صحبت کنید تا به کنترل آن بپردازید.
عوارض دندان قروچه کودکان در خواب
بروکسیسم یک عادت رایج در کودکان است که باید سریعا تشخیص داده شده و درمان شود در غیر این صورت عوارض و مشکلات جدی برای دندان و فک ایجاد می‌کند و به طور کامل سلامت جسمانی بچه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه تعداد زیادی از کودکان این عادت را از سر می‌گذرانند اما بهتر است با عوارض آن آشنا شوید تا از آسیب به فرزندتان جلوگیری شود.
- این عارضه به دندان آسیب وارد کرده و مشکلاتی چون ساییدگی مینای، شکستگی و حساسیت نسبت به سرما و گرما را به دنبال دارد.
- به لثه آسیب زده و ممکن است باعث بروز مشکلاتی چون التهاب و خونریزی لثه شود، در برخی مواقع مشاهده شده که موجب عقب نشینی لثه می‌شود.
- دندان قروچه کودکان در خواب باعث منقبض شدن عضلات فک و صورت شده و به همین دلیل درد زیادی را به همراه دارد.
- در صورتی که این اختلال همواره به هنگام خواب اتفاق افتد، در عضلات سر تنش ایجاد کرده و سبب شکل گیری سردردهای مزمن می‌شود.
- موجب تغییر شکل زبان می‌شود، در صورتی که این مشکل جدی باشد به بیماری‌های فک گیجگاهی نیز می‌انجامد.
علائم دندان قروچه کودکان در خواب
در صورت مشاهده علائم زیر احتمال دارد کودک دچار قروچه دندان شده باشد به همین سبب به منظور تشخیص قطعی با کارشناسان صحبت کرده و مشاوره دریافت کنید.
- در صورت بروز درد به هنگام خوردن و جویدن مواد غذایی
- داشتن درد در ناحیه فک به هنگام سفت و منقبض کردن عضلات فک
- شنیدن صدای ساییده شدن دندان‌ها به هنگام خواب
- ساییدن دندان‌ها به شکل غیر طبیعی در هنگام بیداری کودک
تشخیص دندان قروچه کودکان در خواب
تشخیص دندان قروچه کودکان در خواب ممکن است سخت باشد چرا که خود او متوجه این موضوع نمی‌شود. توصیه می‌شود در حین خواب وضعیت کودک را بررسی کنید، به دقت گوش دهید تا ببینید که آیا صدای قروچه دندان را می‌شنوید یا خیر. همچنین می‌توانید در زمان غذا خوردن متوجه این موضوع شوید، اگر کودک به هنگام جویدن مواد غذایی در ناحیه دندان احساس درد داشته باشد احتمالا به بروکسیسم دچار شده است.
علاوه بر موارد ذکر شده وضعیت روانی فرزندتان را تحت نظر قرار دهید اگر او عصبی باشد این احتمال وجود دارد که در هنگام خواب دندان قروچه داشته باشد. بدین ترتیب باید به دنبال درمان اصولی باشید و تلاش کنید تا شرایط را برای آرام کردن کودک فراهم آورید، در این زمینه حمام آب گرم یا گوش دادن به موسیقی و تماشای انیمیشن گزینه مناسبی به حساب می‌آید.
درمان دندان قروچه کودکان
قفل شدن دندان کودک اصولا نیاز به درمان ندارد چرا که این عادت اغلب پیش از رشد دندان‌های دائمی از بین رفته و آسیب جدی به فک و دندان وارد نمی‌کند اما چنانچه مشاهده کردید علائم شدت بالایی داشته و به بدن فرزندتان آسیب وارد می‌کنند بهتر است با کارشناسان صحبت کرده و مشاوره دریافت کنید. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد که در ادامه مهمترین آن‌ها را به طور دقیق مورد بررسی قرار می‌دهیم.
- استفاده از روکش دندان
در برخی موارد که فشار بیش از حدی به دندان و فک وارد می‌شود متخصص تشخیص می‌دهد که باید از پل یا روکش استفاده کرده و سطوح دندان را اصلاح کند. همچنین در صورتی که ناهنجاری‌‌های ایجاد شده روی فرم و فواصل دندان تاثیرگذار باشند توصیه می‌شود از درمان‌هایی چون ارتودنسی استفاده شود تا دندان‌ها سر جای اصلی خود قرار گیرند همچنین این موضوع باعث می‌شود دندان قروچه کودکان کاهش پیدا کرده و فشار از روی دندان برداشته شود. ارتودنسی باعث می‌شود فک تراز شده و در موقعیت مناسبی قرار گیرد، در مواد حاد به تشخیص متخصص ممکن است فک جراحی شود. - استفاده از وسایل محافظتی
وسایل محافظتی که با گارد شبانه نیز شناخته می‌شوند دندان بالا و پایین را پوشانده و بر این اساس مقابل فشار بیش از حد جلوگیری می‌کنند. بدین ترتیب می‌توانید از دندانپزشک بخواهید یک محافظ مخصوص برای فک کودک بسازد یا گارد شبانه را به طور آماده از دندانپزشکی خریداری کرده و مورد استفاده قرار دهید. دقت داشته باشید اگر فشار روی دندان شدید باشد باید به دنبال وسایل محافظتی ضخیم برای جلوگیری از دندان قروچه کودکان باشید. این تجهیزات طول عمری 2 تا 5 ساله داشته و با ضخامتی معادل 2 الی 3 میلی متر در اختیار قرار می‌گیرند.
- مدیریت استرس و اضطراب
مدیریت استرس و اضطراب از مهمترین روش‌های درمانی دندان قروچه است، بدین ترتیب بهتر است به کودک خود تکنیک‌هایی چون تنفس عمیق را آموزش دهید تا در هنگامی که دچار اضطراب شد بتواند خود را آرام کند. این موضوع به منظور کاهش فشار روی دندان و فک موثر در نظر گرفته شده و به مرور باعث می‌شود تا کودک این نوع اختلال را کنار بگذارد.
درمان خانگی دندان قروچه کودکان در خواب
به منظور کاهش علائم دندان قروچه بهتر است پیش از اینکه فرزندتان به رختخواب برود با او حرف بزنید و تلاش کنید تا محیطی آرامشبخش برایش فراهم آورید. موارد ذکر شده در قسمت بعدی در این زمینه موثر واقع می‌شوند.
- برای او قصه تعریف کرده و موسیقی آرامی برایش پخش کنید.
- در مورد اتفاقات روزانه با او صحبت کرده و کودک خود را حمایت کنید.
- حمام آب گرم باعث ریلکس شدن بدن کودک شده و اضطراب او را کاهش می‌دهد.
- انجام حرکات کششی می‌تواند در رفع این مشکل موثر واقع شود.
- زمان کافی برای کودک گذاشته و با او ارتباط عاطفی داشته باشید.
